Beton in wegfundatie is geen ‘downcycling’
De betonindustrie moet van de term downcycling af! Dit stond onlangs in een artikel van Betonhuis. Waarom? Uit recente studies bleek dat de toepassing van betonpuin als wegfundering onterecht wordt bestempeld als “downcycling”.
Downcycling vs. upcycling
Als het aankomt op betonpuin, wordt dit veelal verwerkt tot betongranulaat. Vervolgens zien we 1 van de 2 scenario’s ontvouwen: het betongranulaat wordt toegepast als grof materiaal voor nieuw beton óf als wegfundering. Het eerste wordt gezien als hoogwaardige recycling oftewel ‘upcycling’ terwijl het laatste wordt bestempeld als ‘downcycling’. Dit terwijl de toepassing als wegfundering veruit het meeste voorkomt (95%). Ook heeft downcycling een enigszins negatieve ondertoon. Maar is dat negatieve beeld ook terecht?
Bijdrage aan circulariteit
In het licht van circulariteit, wordt er gesproken over de R-termen. Deze staan voor Refuse, Reduce, Reuse, Repair, Recycle. Het doel is: zoveel mogelijk hergebruik van materiaal zonder kwaliteits- of waardeverlies. Hergebruik van een bouwwerk aan het einde van haar levensduur (Refuse of Reduce) levert meer waardebehoud op dan hergebruik van losse onderdelen ervan (Reuse). En Reuse heeft op haar beurt weer meer circulaire waarde dan Recycling.
Het toepassen van betonpuin als grof materiaal voor nieuw beton of wegfundering valt in het kader van Recycling. Het recyclen van betonpuin wordt ‘upcycling’ genoemd als het meer waarde krijgt wanneer het verwerkt wordt in een nieuw product en ‘downcycling’ als het wordt hergebruikt in de vorm van minder waardevolle producten. Terwijl, als we kijken naar de milieuprestatie van verschillende toepassingen, we kunnen concluderen dat bij betonpuin in wegfundering helemaal geen sprake is van downcycling.
Milieuprestatie bepalen met Grondstoffenequivalent
Stichting Bouwkwaliteit (SBK) heeft onlangs een wijziging opgenomen in haar Bepalingsmethode van milieuprestaties. Deze wijziging betreft het ‘grondstoffenequivalent’, wat de waarde van materialen aangeeft die aan het einde van hun levensduur voor hergebruik of recycling vrijkomen. Hierin worden de hergebruikte materialen gezien als secundaire stroom die bepaalde primaire productieprocessen of materialen vervangen. Technisch gezien zijn de hergebruikte materialen dus hierin gelijkwaardig aan ‘nieuwe’ grondstoffen; ze verlenen immers dezelfde functie.
Wanneer we betonpuin als betongranulaat toepassen voor nieuw beton of als wegfundering, vervangen we dus eigenlijk een primair betonelement. Wat betekent dit voor de milieuprestatie? De LBP/Sight heeft uitgerekend wat de invloed is van dergelijk hergebruik op de milieukostenindicator (MKI) waarmee we milieuprestatie uitdrukken. En wat blijkt? Bij hergebruikt van betonpuin wordt de totale MKI van beton gehalveerd! Hierbij blijft overigens gelden dat bijvoorbeeld Reuse meer circulaire waarde heeft dan Recycling.
Als we vervolgens inzoomen op het process van Recycling, zien we dat betonpuin als toeslagmateriaal in nieuw beton niet persé gunstiger is dan als steenmengsel in wegfundering. Hier is waarom. Bij toepassing van betongranulaat als grof toeslagmateriaal in nieuw beton is het grondstoffenequivalent gelijk aan de waarde van primair grind of steenslag. Bij toepassing van betongranulaat als steenmengsel in wegfundering is het grondstofequivalent gelijkwaardig aan primaire zandcement stabilisatie. Doordat het verharden van restcement bij toepassing als toeslagmateriaal in nieuw beton een grotere rol speelt dan bij toepassing van betongranulaat in wegfundering, heeft het laatste een betere milieuprestatie. Dit komt doordat cement stabilisatie een negatieve invloed heeft op de MKI. Bovendien is het betongranulaat in de wegfunderingen ook niet verloren; het blijft beschikbaar voor verder hergebruik of recycling na afloop van de levensduur van de wegfundering. Dit maakt het dat de term ‘downcycling’ bij toepassing in wegfundering onterecht is!
Over Betonhuis
Betonhuis is de werkgeversvereniging van de Nederlandse cement- en betonindustrie. Hun missie is het bouwkundige, financiële en maatschappelijke potentieel van beton als bouwmateriaal optimaal te benutten. Dit doen ze door: krachtige lobby, imago van beton verbeteren en relevante informatievoorziening. Hierbij spelen ze in op actuele uitdagingen zoals duurzaam bouwen.
Lees hier het originele artikel van Betonhuis.